تحولات لبنان و فلسطین

۱۱ تیر ۱۳۹۸ - ۰۸:۵۴
کد خبر: 661900

یکی از مفاهیمی که در قرآن کریم به عنوان گناه طرح شده، بدگمانی است که به صراحت، دستور به دوری از آن داده شده است.

تهدیدی به نام بدگمانی

با اینکه قرآن با صراحت بدگمانی را یکی از گناهان دانسته و با وجود تأثیرات مشخص بدگمانی در قوام اجتماعی، آنچنان که باید بحث درخوری درباره این رفتار و صفت در دسترس نیست و در منبر و هیئت‌ها که رســانه‌های اصلی مردم دیندار ما برای دریافت محتوای دینی هستند، جای بحث‌هایی چون گمان نیک و بدگمانی خالی است.

 در متون ادبی مهم ایران هم درباره بدگمانی حرف بسیار است. در همان نخستین بخش شاهنامه فردوسی و در داستان پادشاهی کیومرث، فردوسی در بخشی از ماجرا نقل می‌کند که (کی نامور سر سوی آســمان/ برآورد و بد خواست بر بدگمان) بدخواستن از خدا برای کسی از آن حرف‌هاست که حکیم توس در آغاز شاهنامه، بدخواهی برای بدگمان را به قهرمان خود نسبت می‌دهد، بدگمانی و بدسگالی به معنای بداندیشی در سراسر شاهنامه بارها تکرار می‌شود و هر بار حرف فردوسی همین است.

در جایی دیگر می‌گوید اگر به راه حلی رسیدی آن را انجام بده و بیهوده از بد بدگمان ترس نداشته باش (چو دانسته شد چاره ساز آن زمان/ به خیره مترس از بد بدگمان) در جای جای شاهنامه بدگمانی تکرار میشود و همیشه بدگمان به عنوان یک تهدید بالقوه مطرح است و درباره آن بحث می‌شود.

 در بسیاری از موارد بدگمانی نخستین وصفی است که فردوسی، حکیم ارجمند توس، درباره دشمن ذکر می‌کند و انگار که ریشه بسیاری از دشمنی‌ها همین بدگمانی است.

 حتی گاهی وقتی جنگ در گرفته و رستم دشمن را فرسنگ‌ها تعقیب کرده اســت، باز از دشمن با وصف بدگمان یاد می‌شود. (سه فرسنگ چون اژدهای دمان/تهمتن همی شد پس بدگمان) این همه تأکید بر این کلمه و مفهوم در دایره واژگانی و معنایی شاهنامه بسیار جالب است.

بررسی مفصل‌تر معنای بدگمانی و بدسگالی و بداندیشی و نسبت آن با برخی صفات آدمی مثل حسد و رشک و کینه در شاهنامه میتواند موضوع یک مقاله تحقیقی ارزشمند باشد و نشان دهد که حکیم فرزانه و هنرمند توس چه اندازه به این صفت مهم بشر توجه کرده و گونه‌های مختلف بدگمانی را در شاهنامه بررسی کرده است.

 به هر حال بدگمانی یک تهدید مهم برای جمع و جامعه انسانی است. رسانه‌های مجازی و نرم افزارهای مهاجمی مثل تلگرام با ضریب دادن به نجواهای باطل و شایعه‌ها و تسهیل ساختاری گناهانی مثل سخن‌چینی، بدگمانی را در جامعه روزافزون می‌کنند.

در این وضعیت ســواد رسانه‌ای داشتن می‌تواند به ما در تحلیل محتوای هر رسانه کمک کند.

/انتهای پیام

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.